Jest listopad 1989 roku. „Nasz premier” Mazowiecki, szykuje się do wizyty w Moskwie, Kiszczak i Buła rozpalają ogniska z aktami bezpieki, a Joanna Szczepkowska, bez najmniejszego przymusu wypowiada w telewizji hiperbzdet dekady, obwieszczając - "Proszę Państwa, 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm”. Wielu wierzy.
W tym samym czasie komuniści opracowują dokument, który na następne lata będzie wytyczał oficjalną wykładnię stanu wojennego. Stanie się na tyle obowiązujący, że na trwale zagości w mediach i przeniknie do podręczników szkolnych. To dzięki niemu połowa Polaków popiera dziś wprowadzenie stanu wojennego, a tylko, co piąty młody człowiek wie, czym było to wydarzenie. Dokument powstaje w ramach tzw. Zespołu Programującego, złożonego z przedstawicieli Kancelarii prezydenta Jaruzelskiego, KC PZPR, MON, MSW i Prokuratury Generalnej. Dzięki ścisłej współpracy „koncesjonowanej opozycji” z komunistami, tezy w nim zawarte obowiązują do dnia dzisiejszego, a wypracowana metoda manipulacji świadomością społeczną jest nadal stosowana.
Wystarczy wspomnieć ostatnią decyzję Sądu Okręgowego w Warszawie, o oddaleniu aktu oskarżenia wobec twórców stanu wojennego, by zrozumieć jak dalece realizowany jest komunistyczny scenariusz fałszowania rzeczywistości. Choć opracowanie jest dość obszerne, to jednak warte przytoczenia w całości.
Dokument (egz.nr.3),przesłany w dniu 6 listopada 1989r., przez zastępcę kierownika Wydziału–Sekretariatu Komisji Ideologicznej KC PZPR Janusza Janickiego do Tadeusza Walichnowskiego pochodzi z AIPN [IPN 0832/2] i znajduje się w Biuletynie IPN 7(30)
podkr. moje.
TAJNE
Egz. nr 3
Propozycje działań związanych z ósmą rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce
I. Założenia taktyczne
1. Potrzebę podjęcia problematyki stanu wojennego przesądza nieunikniona próba jej zdyskontowania przez przeciwników politycznych. Należy się liczyć z tym, że zechcą oni wykorzystać tę rocznicę dla dyskredytacji PZPR, w szczególności ówczesnych i dzisiejszych przywódców partii, w celu potwierdzenia własnej legitymacji do sprawowania władzy.
Prawdopodobieństwo takiego rozwoju wydarzeń zwiększa pogłębianie się zjawisk kryzysowych w gospodarce i związane z tym wyczerpywanie się kredytu zaufania społecznego do rządu i sił z nim związanych. W tym stanie rzeczy naturalne będzie poszukiwanie tematu zastępczego w celu przynajmniej częściowego odwrócenia uwagi społeczeństwa od niepowodzeń polityki gospodarczej.
Zważyć przy tym należy, iż jest to pierwsza tego typu rocznica od pluralistycznych wyborów
do parlamentu
1. Jeśli więc nie zostanie należycie zdyskontowana – zmniejszy się wiarygodność argumentacji działań tych, którzy zechcą powracać do tej kwestii w następnych latach.
2. Przy nieuchronności ataku sprawą otwartą pozostaje stopień jego zasięgu i ostrości. Agresywność propagandowa i polityczna przeciwnika może przyjąć różny wymiar. W wariancie skrajnym można przewidzieć próbę wywołania spektakularnej deklaracji Sejmu lub
Senatu, a nawet dążenie do uznania decyzji dotyczących stanu wojennego za bezzasadne.
W tej sytuacji wychodząc z rachunku sił, który wypada dla nas niekorzystnie, należy przede wszystkim dążyć do ograniczenia agresywności ataku, do uniknięcia niebezpieczeństw związanych z jego ekstremalnymi formami. W tym celu należy podjąć odpowiednie działania
polityczne, skłaniające ośrodki decyzyjne przeciwnika do umiarkowania, wspierające tę część
środowisk opozycyjnych, która nie jest zainteresowana w zaognianiu sytuacji społecznej w Polsce. Takie działania – jeśli zostaną dobrze przemyślane i zręcznie przeprowadzone mogą sprowadzić walkę o interpretację stanu wojennego na płaszczyznę aktywności propagandowej, ograniczając jednocześnie jej krańcowe przejawy.
3. W propagandzie należy łączyć rzeczową analizę przyczyn wprowadzenia stanu wojennego z ukazywaniem tego, w jaki sposób przerwanie groźnego biegu wydarzeń z 1981 r. umożliwiło późniejsze porozumienie, a w efekcie „okrągły stół” i głęboką transformację systemu politycznego Polski. Szczególnie mocno powinien być wyeksponowany motyw „mniejszego zła”. Na tym tle trzeba z pełnym zrozumieniem odnieść się do poczucia krzywdy u osób internowanych i więzionych, wyrazić głęboki żal z powodu zaistnienia takiej konieczności. Niezbędne będą również silne akcenty samokrytyczne, przede wszystkim związane z daleko niewystarczającym tempem reform w latach 1982–1988. Trzeba zadbać o racjonalizm ocen i rzeczowość argumentacji.
Należy mieć na uwadze fakt, że przy obecnym stanie nastrojów społecznych percepcja naszej argumentacji, choćby najlepiej obudowanej faktami, będzie ograniczona. Stąd nie powinniśmy być zainteresowani wywoływaniem tematów, stosując zasadę niewyprzedzania przeciwnika.
II. Działalność polityczna
1. Niezbędne wydaje się przeprowadzenie nieoficjalnych rozmów ze znaczącymi przedstawicielami opozycji w celu wysondowania sposobów nawiązywania do rocznicy stanu wojennego, jak też wyhamowania inicjatyw mogących przyczynić się do destabilizacji sytuacji w kraju. W rozmowach tych można by zadeklarować wolę przeprowadzenia rzeczowych dyskusji na temat tej rocznicy oraz wyrazić obawę o rozwój sytuacji politycznej w Polsce, gdyby została ona zaogniona poprzez podniesienie kwestii legalności stanu wojennego.
Należałoby również wskazać na negatywne następstwa ekstremizacji nurtów rozrachunkowych, między innymi w postaci utraty zaufania do rządu ze strony wojska i MSW.
2. Ważną rolę w tonowaniu rozgrywek wokół stanu wojennego może odegrać Kościół.
Wskazane byłyby rozmowy z Episkopatem dotyczące tej kwestii, zarówno w odniesieniu do
wystąpień księży (można spodziewać się kościelnych obchodów rocznicy), jak i osób świeckich pozostających pod wpływem Kościoła.
3. Korzystne byłoby włączenie tematyki rocznicy stanu wojennego do rozmów z niektórymi osobistościami Zachodu w celu utwierdzenia ich w przekonaniu o potrzebie racjonalizowania rozmiarów i charakteru dyskusji o tej problematyce.
4. Należy zabiegać o sygnał ze strony władz radzieckich świadczący o tym, iż stan wojenny uchronił Polskę od zewnętrznej interwencji. Biorąc pod uwagę rozrachunkową szczerość obecnych władz radzieckich, można liczyć na wywołanie jakiejś formy publicznego stanowiska w tej sprawie (np. w postaci wypowiedzi rzecznika prasowego MSZ). Niezbędne byłoby przeprowadzenie odpowiednich rozmów kanałami wewnątrzpartyjnymi.
5. Licząc się z ewentualnością debaty parlamentarnej nad kwestią 13 grudnia, trzeba odpowiednio do tego przygotować klub poselski PZPR. Dotyczy to zwłaszcza takich komisji
jak: prac ustawodawczych, administracji i spraw wewnętrznych, sprawiedliwości, w których prawdopodobieństwo wywołania tej problematyki jest największe. Należy z wyprzedzeniem opracować projekt odrębnego stanowiska Klubu Poselskiego PZPR, które zostałoby opublikowane w przypadku przeforsowania uchwały krytycznie odnoszącej się do wprowadzenia stanu wojennego.
6. Osobnym posunięciem, wymagającym głębokiego namysłu i specyficznej koncepcji realizacyjnej, jest spowodowanie wyrazistego politycznie, acz „niesłyszalnego” (przynajmniej
częściowo) dla społeczeństwa sygnału, że efekty wizyty Premiera w ZSRR mogą być uzależnione od tego, na ile zdoła ona osobiście wyciszyć „obchody rocznicowe”.
7. Należy również rozważyć sprawę podjęcia ważnych inicjatyw politycznych tak, aby uwaga opinii publicznej została, przynajmniej częściowo, odwrócona od problematyki historycznej, a skupiona na rozwiązywaniu problemów dnia dzisiejszego i jutra. Wydaje się, że jest to stosowna pora, by z inicjatywy Prezydenta w tym właśnie okresie doszło do swoistego „drugiego okrągłego stołu”, lub, co wydaje się bardziej przekonywające – do inauguracji pracy Rady Politycznej, która podjęłaby kluczowe zagadnienia związane z sytuacją społeczno-gospodarczą kraju, w tym zwłaszcza problem ochrony warunków życia rodzin pracowniczych, i ogólną koncepcją programu gospodarczego, oraz zainaugurowała ogólnonarodową dyskusję nad zasadami nowej Konstytucji.
III. Kierunki argumentacji
1. Linia porozumienia społecznego realizowana po zawarciu porozumień sierpniowo-wrześniowych z 1980 r. załamała się z dwóch zasadniczych powodów. Z jednej strony, nowe
siły społeczne, którym przewodził powstający NSZZ „Solidarność” uznały, iż dążność ówczesnego aparatu państwowego i politycznego do porozumienia narodowego, generalne nie wykorzystanie przysługujących uprawnień prawno-administracyjnych jest [tak w tekście] dowodem słabości, a nie formą politycznego działania mającego uchronić kraj przed nieobliczalnymi następstwami ewentualnej konfrontacji. Ta fałszywa interpretacja intencji spowodowała eskalację żądań formułowanych w coraz bardziej kategoryczny sposób, które nie mogły być spełnione przez władze, ograniczone nie tylko możliwościami wewnętrznymi państwa, ale i sytuacją zewnętrzną. Z drugiej strony organa władzy, nawet posiadając najlepsze intencje, nie dysponowały odpowiednim doświadczeniem, które można byłoby spożytkować w rozwiązywaniu pojawiających się konfliktów, a niejednokrotnie postępowały w sposób zaogniający sytuację. Tak więc w 1981 r. obie strony nie były zdolne – mimo podejmowanych prób – do zawarcia porozumienia i politycznego rozwiązania konfliktu.
2. Bez decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego Polska mogła stać się na przełomie 1981/82 areną nie tylko krwawych walk, nawet przy udziale wojsk krajów sąsiednich (bezsporne są fakty przygotowań do interwencji oddziałów radzieckich), ale i powodem destabilizacji sytuacji politycznej w Europie. List KC KPZR do KC PZPR dowodził bowiem, iż jego nadawca uznał sytuację w Polsce za zagrażającą interesom wspólnego bezpieczeństwa. Retoryka ta w ówczesnej sytuacji międzynarodowej była jednoznaczna, tak jak nie mogły budzić wątpliwości informacje o tym, co może stać się, jeśli sprawa zostanie umiędzynarodowiona w najbardziej niekorzystnym scenariuszu dla Polski.
3. Zasadniczym celem stanu wojennego było przywrócenie wartości, które zostały określone w porozumieniach robotniczych z sierpnia–września 1980 r., przeciwko którym zwrócił się nieokiełznany ruch strajkowy, który zagrażał państwu i społeczeństwu. Wprowadzenie stanu wojennego z ograniczeniem, nawet drastycznym – praw i wolności obywatelskich, a także i ze skrępowaniem i tak już pogrążonej gospodarki, było złem koniecznym i miało charakter przejściowy. Powołany on został, aby przywrócić stan z końca roku 1980 i umożliwić kontynuację samego procesu reform.
4. Wprowadzenie stanu wojennego, konstytucja nie przewidywała innej możliwości w świetle faktów, wskazujących na powstanie stanu wyższej konieczności państwowej, było nie tylko prawem, ale i obowiązkiem Rady Państwa. Stanęła ona wobec potrzeby zapewnienia praworządnego funkcjonowania organów państwowych zobowiązanych do wykonywania specyficznych zadań stanu wojennego. Nie istniały regulacje, określające prawa i obowiązki organów państwa i obywateli w okresie stanu wojennego. Powodem tego była fałszywa przesłanka, zakładająca, że w Polsce nie będzie potrzeby stanowienia tego rodzaju aktów prawnych.
W tej sytuacji Rada Państwa wypełniła lukę prawną, jaka do tego czasu istniała, wydając niezbędne dekrety: 1) o stanie wojennym, 2) o postępowaniach szczególnych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego, 3) o przekazaniu do właściwości sądów wojskowych spraw o niektóre przestępstwa oraz o zmianie ustrojów sądów wojskowych i wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury PRL w czasie obowiązywania stanu wojennego, 4) o przebaczeniu i puszczeniu w niepamięć niektórych przestępstw i wykroczeń. Dekrety Rady Państwa dotyczące stanu wojennego były przedmiotem kontroli Sejmu, który następnie zaakceptował je ustawą z dnia 25 stycznia 1982 r. o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego. Sejm zmienił tą ustawą jeden z przepisów dekretu o stanie wojennym, dopuszczając sądową kontrolę określonych decyzji administracyjnych, wydawanych w sprawach indywidualnych. W odrębnej uchwale w tym dniu Sejm poparł decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego.
5. Przepisy stanu wojennego zakładały szerokie możliwości stosowania środków represyjnych dla utrzymania porządku publicznego. Korzystano z nich oszczędnie i rozważnie, kierując się rzeczywistą potrzebą i uwzględniając racje humanitarne. Chybiony jest zarzut nadmiernej represyjności tego stanu. Jest rzeczą oczywistą, że poszczególne działania represyjne wywoływały krytyczne emocje, sprzeciw i pozostawiały co najmniej osad niechęci. Nie zaszły jednak w skali masowej takie zjawiska, które by wywołały urazy uniemożliwiające zawarcie jakiegokolwiek porozumienia.
W czasie zaprowadzania porządku publicznego doszło – w rezultacie splotu ekstremalnych okoliczności – do pojedynczych przypadków tragicznych zgonów. Nad każdym z nich trzeba pochylić się z żalem, ze świadomością, że spowodował niepowetowaną szkodę rodzinom i Polsce. Wniosek podstawowy, jaki z tych tragicznych zdarzeń wynika, brzmi: nie dopuszczać do powstawania sytuacji, w których następuje gwałtowne wyzwalanie emocji, ujawniają się ekstremalne reakcje.
Ponoszą za to odpowiedzialność wszyscy uczestnicy życia społeczno-politycznego.
6. Przeprowadzenie rozmów przy „okrągłym stole” i poddanie się woli narodu wyrażonej podczas czerwcowych wyborów do Sejmu i Senatu PRL, współdziałanie wszystkich głównych sił społecznych w realizacji reform nie byłoby możliwe bez głębokich przewartościowań, jakie zaszły w społeczeństwie w latach osiemdziesiątych. Stało się oczywiste, że przemianom społeczno-politycznym musi towarzyszyć poszanowanie racji wszystkich stron tego procesu, realistyczne patrzenie na układ stosunków wewnętrznych, jak i międzynarodowe zobowiązania kraju, że przebudowa systemu politycznego, gospodarki i stosunków społecznych nie może dokonać się bez wsparcia przeważającej większości społeczeństwa, a tym bardziej przy oporze jego znaczącej części. Doświadczenia zdobyte zarówno w latach 1980–1981 oraz po ogłoszeniu stanu wojennego, jak i po jego zniesieniu sprawiły, że strony konfliktu bogatsze o zdobytą wiedzę społeczną, pomne niedawnych zagrożeń, znalazły drogę do porozumienia, a tym samym stworzyły przesłanki skutecznej realizacji reform.
IV. Założenia realizacyjne
1. Całość działań związanych z rocznicą 13 grudnia będzie koordynował Zespół Programujący złożony z przedstawicieli Kancelarii Prezydenta, KC PZPR, MON, MSW, Generalnej Prokuratury. Zespół powinien systematycznie gromadzić informacje o zamierzeniach przeciwnika i na ich podstawie określić kierunki naszej działalności. Zespół zainspiruje opracowanie materiału zawierającego bogatą argumentację niezbędną do odpierania przewidywanych ataków rozrachunkowych. Materiał ten powinien ukazać się do 20 XI br.
2. W celu propagandowego oddziaływania na opinię publiczną Wydział – Sekretariat Komisji Polityki Informacyjnej KC:
– powoła doraźny sztab redaktorów naczelnych centralnych dzienników i tygodników, który będzie inspirował i koordynował nasze działania propagandowe przed 13 grudnia;
– zorganizuje grupę publicystów, której udzieli informacyjnego i organizacyjnego wsparcia
w przygotowaniu publikacji prasowych oraz udziału w programach telewizyjnych i radiowych;
– przeprowadzi telekonferencję dla redaktorów naczelnych dzienników i tygodników partyjnych, programującą ich działania przed 13 grudnia.
Dla powyższych działań przygotowane zostaną stosowne materiały backgroundowe, ze szczególnym wykorzystaniem tekstów dotąd mało „ogranych” propagandowo, np. fragmentów pamiętników Kuklińskiego. Będą zbierane i upowszechniane wypowiedzi wybitnych polityków Zachodu, a także działaczy „S”, w których zawarte są elementy zrozumienia dla nieuchronności stanu wojennego w Polsce.
3. W ramach działalności wewnątrzpartyjnej Wydział–Sekretariat Komisji Ideologicznej KC:
– przygotuje do użytku wewnątrzpartyjnego wydawnictwo zatytułowane „Faktografia stanu
wojennego” (do 20 XI br.);
– zainspiruje opublikowanie na łamach pism wewnątrzpartyjnych materiałów oświetlających genezę i następstwa stanu wojennego;
– przeprowadzi jednodniowe seminarium na ten temat dla lektorów KC, a za ich pośrednictwem podobne zebrania z aktywem w województwach (na przełomie listopada i grudnia);
– przeprowadzi telekonferencję z wojewódzkimi sekretarzami ideologicznymi na temat taktyki politycznej partii w walce o interpretację 13 grudnia.
4. Działania propagandowo-wyjaśniające w wojsku i jednostkach MSW będą przeprowadzone według odrębnych programów.
Zespół Programujący
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz