Z DESZCZU POD RYNNĘ

Gdy ze stanowiska szefa kontrwywiadu wojskowego odchodzi człowiek oskarżany o inwigilację opozycji, nepotyzm, brak profesjonalizmu, rozliczne błędy i patologie – wypada się jedynie cieszyć. Tym bardziej, że Janusz Nosek odniósł na tym polu tylko jedno zwycięstwo: całkowicie zdegradował profesjonalną i nowoczesną służbę stworzoną przez Antoniego Macierewicza i nadał jej charakter daleki od intencji twórców. Proces niszczenia SKW obserwowaliśmy od chwili przejęcia władzy przez PO-PSL, gdy w atmosferze medialnej histerii, czystek personalnych i prześladowań zlikwidowano szereg nowych zadań i struktur SKW. Efektem tej destrukcyjnej działalności była kompromitacja wszystkich formacji III RP w dniu 10 kwietnia 2010 r, szczególnie zaś służby gen. Noska, która w swoich ustawowych obowiązkach ma m.in. ochronę dowódców WP oraz monitorowanie i zabezpieczanie lotów wojskowych.

Dochodząc przyczyn decyzji o odwołaniu szefa SKW, trzeba jednak odrzucić pogląd, jakoby jej powodem mogły być nieprawidłowości w funkcjonowaniu kontrwywiadu lub brak profesjonalizmu. Doświadczenia płynące z sześciu lat rządów PO-PSL pokazują, że podobne normy nie mają najmniejszego znaczenia i nigdy nie były źródłem decyzji personalnych w służbach specjalnych. Gdyby było inaczej, panowie Nosek, Bondaryk czy Janicki, nie objęliby swoich stanowisk lub utracili je natychmiast po 10 kwietnia.

Odwołaniu szefa SKW towarzyszą jednak okoliczności, które nie tylko nie pozwalają na formułowanie jednoznacznych ocen, ale z całą pewnością nie uprawniają do tryumfalnych wypowiedzi polityków opozycji oraz stwierdzeń o „święcie demokracji”.

Warto przede wszystkim przypomnieć, że do krytyków działań SKW należeli nie tylko parlamentarzyści PiS-u, ale (co może zaskakiwać) ludzie byłych WSI. Strona internetowa stowarzyszenia „Sowa” zawiera szereg niezwykle negatywnych ocen pod adresem szefostwa SKW. Konflikt narastał od 2009 roku, gdy w liście skierowanym do Donalda Tuska, ostatni szef WSI gen. Dukaczewski pytał o „informację na temat: przesłanek i podstaw inwigilacji Stowarzyszenia „Sowa” przez SKW”. Powołując się na wypowiedzi gen. Waldemara Skrzypczaka, Dukaczewski twierdził również, że SKW nie wywiązuje się ze swoich obowiązków i źle wypełnia zadania ochrony kontrwywiadowczej.

Tłem ówczesnego konfliktu była sprawa sporządzenia tzw. uzupełnienia Raportu z Weryfikacji WSI, o co środowisko WSI zabiegało od chwili objęcia władzy przez reżim Tuska. Zgodnie z ustawą, dokument taki może sporządzić szef SKW, do którego „Sowa” słała kolejne „informacje o ujawnieniu nowych informacji i okoliczności, które wpływają na treść Raportu o działaniach żołnierzy i pracowników WSI”, oczekując, że gen. Nosek przygotuje aneks, po którym nastąpi rehabilitacja żołnierzy byłych WSI.

Starania te, były wspierane przez Bronisława Komorowskiego, który w sierpniu 2010 przesłał do Noska aneks do Raportu z Weryfikacji WSI, pytając, czy przy jego tworzeniu popełniono błędy. SKW miała ocenić wartość dokumentu i odpowiedzieć, czy jego opublikowanie naraziłoby na niebezpieczeństwo polskich żołnierzy w Afganistanie. Na podstawie tej opinii Komorowski miał zdecydować, co stanie się z aneksem.

Gdy w czerwcu 2011 roku szef SKW odtajnił meldunek Antoniego Macierewicza z 20 sierpnia 2007 w sprawie incydentu w  Nangar Khel, wywołało to gwałtowną reakcję generałów Dukaczewskiego i Skrzypczaka. Ujawniony dokument zadawał kłam medialnym dywagacjom obu oficerów oraz potwierdzał, że służby stworzone przez Macierewicza miały doskonałe rozeznanie w sprawie Nangar Khel i podjęły w tej sprawie prawidłowe decyzje.

Jeśli dziś w doniesieniach prasowych związanych z dymisją Noska, pojawia się sprawa korupcji i odmowy udzielenia gen. Skrzypczakowi dostępu do tajnych informacji, warto na tę sytuację spojrzeć z szerszej perspektywy.

Wiceminister MON jest odpowiedzialny za zakupy sprzętu i uzbrojenia dla armii. Działania te są dokonywane w ramach programu modernizacji armii i odbudowy przemysłu zbrojeniowego, a ich inicjatorem jest środowisko Belwederu. Niedawna decyzja Tuska, by projekt „Priorytetowe zadania modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w ramach programów operacyjnych” uczynić nie tylko resortowym, ale rządowym pokazuje, jak ważne jest sprostanie finansowym założeniom tzw. „doktryny Komorowskiego”. Pomysły powstałe w zakresie tej „doktryny” zmierzają wprost do wzmocnienia lobby wojskowego, przejęcia nadzoru nad przemysłem zbrojeniowym oraz dogłębnej przebudowy służb specjalnych.

Przed dwoma laty, w jednym z wywiadów prof. Jadwigi Staniszkis padły słowa, których sens staje się czytelny dopiero z dzisiejszej perspektywy. Staniszkis stwierdziła wówczas, że Bronisław Komorowski „mógłby – i powinien – patronować odbudowie polskiego przemysłu, a kołem zamachowym naszej gospodarki mogłyby być technologie wojskowe”. Ta profetyczna wizja - jakże zgodna ze stanowiskiem prezydenckiego BBN - opierała się na intrygującej konkluzji. Zachęcając czytelników do „spojrzenia na polską rzeczywistość z lotu ptaka”, prof. Staniszkis uznała, że „to, co było dotychczas dla mnie jedną z największych wad prezydenta Komorowskiego, to, że w jego otoczeniu są ludzie z dawnych Wojskowych Służb Informacyjnych, być może okaże się zaletą".

Doświadczamy dziś następstw tej szczególnej „zalety” środowiska Belwederu. W tle projektów związanych z „odbudową polskiego przemysłu” stoją nie tylko ludzie WSI, ale przede wszystkim ogromne pieniądze, interesy koncernów i lobbystów oraz działania obcych państw i ich służb specjalnych. Brak transparentności przy zakupie sprzętu (szef MON zasłonił się „tajemnicą handlową” i odmówił ujawnienia dostawców) sprzyja niejasnym sytuacjom i zakulisowym grom. W tych rozgrywkach, służby III RP są zwyczajowo na pozycji rozgrywanych i nie mogą dyktować warunków. Mogą natomiast reprezentować konkurencyjne siły lub komplikować proces udanej „modernizacji”.

Nie sposób wykluczyć, że odwołanie gen. Noska jest zaledwie jednym z posunięć służących „wyczyszczeniu” pola. Nieprędko dowiemy się – czy i jakie działania mogły być blokowane przez SKW lub czyim interesom zagrażał Nosek. Jego odejście wpisuje się też w belwederską koncepcję przebudowy służb specjalnych i jest kolejnym, logicznym krokiem w kierunku „nowego rozdania”. Dość przypomnieć, że w myśl tej koncepcji, stanowiska dowódcze w służbach wojskowych mają być obsadzone przez żołnierzy zawodowych. Dymisja może mieć również związek z projektem nowelizacji ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, której zapisy są obecnie konsultowane ze środowiskiem WSI. Nowela służy bowiem „określeniu na nowo procedury weryfikacji treści raportu z weryfikacji WSI”, a jej zakres będzie sie odnosić do instytucji "uzupełnienia raportu". Przewidziane w niej środki prawne mają ułatwić ponowną weryfikację żołnierzy i funkcjonariuszy byłych WSI oraz przygotować ewentualne „uzupełnienia”. Relacjonując założenia tej ustawy, w artykule z marca br. zamieszczonym w Gazecie Polskiej nr 10/2013 napisałem, że „uzupełnienia mogą sporządzić tylko szefowie SKW lub SWW. W perspektywie planowanej reformy służb, staje się oczywiste, że szefowie tych służb zostaną postawieni wobec alternatywy: albo przygotują „uzupełnienie”, zgodnie z interesem „pokrzywdzonych” raportem ludzi WSI, albo odejdą ze stanowisk.”

Oceniając dymisję Noska, trudno odrzucić tezę, że jest ona efektem roszad związanych z planami Belwederu lub ma ułatwić realizację interesów ludzi byłych WSI. Nawet negatywna opinia o tej postaci, nie może wówczas przesłonić konkluzji o przechodzeniu z deszczu pod rynnę. 

Artykuł opublikowany w nr 40/2013 Gazety Polskiej.